Jarenlang identificeerde ik mezelf als een fervent proghater. Het kan enorm fijn zijn en veilig aanvoelen om jezelf op zo’n manier in een hokje te stoppen, maar het heeft ook iets treurigs en jammerlijks om jezelf (in ieder geval in woorden) zo te begrenzen en een heel muziekgenre maar te mijden en met een zekere neerbuigendheid te beschouwen.
Ik merk dat ik de laatste jaren best wat geweldige muziek heb ontdekt die binnen de progcategorie valt, en het feit dat ik vanaf mijn tienerjaren al een vrij groot liefhebber ben van de muziek van The Mars Volta maakt het eigenlijk best wel raar om mezelf vandaag de dag nog steeds als hater van progressieve muziek te zien. De Noorse band In the Woods… heeft me definitief doen besluiten het juk van deze identificatie van me af te werpen en tegenwoordig door het leven te gaan als muziekliefhebber die in principe van ieder genre, zelfs prog, kan genieten.
Moeite
Nu moet ik zeggen dat ik progressieve rock en metal nog steeds wel ingewikkelde genres vind waar ik veel moeite in moet stoppen. Het is niet zoals bij black metal, waarbij ik meteen ‘aan’ ga als ik blast beats, double bass, tremolo picking en hels gekrijs hoor. Progressieve metal stoot me in eerste instantie altijd af, maar als ik eenmaal iets in de muziek ontdek dat me aanspreekt en een punt van houvast heb gevonden, is het daarna heerlijk om je de composities langzaam eigen te maken en er steeds meer grip op en waardering voor te krijgen.
Zo verging het me ook bij Omnio (1997) van In The Woods… Bij een eerste beluistering hoorde ik enkel dingen die me tegen de haren in streken. De vrouwelijke vocalen, de vocalen eigenlijk überhaupt, die voor mijn gevoel een theatraliteit bezaten die ik moeilijk vind te rijmen met de donkerte en narigheid van metal, de uitgesponnen liedstructuur waarbij er voor mijn gevoel veel te veel verschillende dingen gebeuren die niet per se bij elkaar passen, nee, dit werd weer een moeilijk verhaal.
Begin
Ik besloot bij het begin te beginnen en HEart of the Ages op te zetten, het debuut van de banduit 1995. Op dit eerste album is te horen dat deze progressieve metalband ooit begon als een atmosferische black metalgroep. Perfect voor mij dus, gezien mijn natuurlijke neiging om van black metal te houden, en o man, was dit album even een schot in de roos. Al bij de eerste beluistering wist ik dat ik naar iets heel bijzonders zat te luisteren, want hoe hier pure black metal gecombineerd wordt met progressieve elementen die aan Pink Floyd doen denken is echt waanzinnig.
De band creëert een geluid dat nietsontziend en dromerig tegelijkertijd is, dat ondoordringbare muren van geluid combineert met rustigere passages die heel veel lucht in de nummers blazen en die zowel gevoelens van claustrofobie als zelfontplooiing en zelfrealisatie tot uitdrukking brengen. Na de eerste luisterbeurt was dit direct één van mijn favoriete black metalalbums.
Sleutel
En op de één of andere manier was dit album de sleutel tot het waarderen van Omnio. Want toen ik na HEart of the Ages de opvolger weer eens opzette, klonk die opeens heel anders. Ik kon de vocalen veel beter plaatsen, want die hoorden we ook al op het debuut (er wordt lang niet altijd gekrijst, maar ook ‘gewoon’ gezongen, en dat past eigenlijk wel perfect, hoorde ik toen) en het was alsof ik het album op muzikaal vlak opeens ‘snapte’, want hoewel de invloeden misschien anders zijn dan op de eerste, hoor je op het tweede album ook hoe verschillende passages de bouwstenen vormen van een groots en indrukwekkend geheel en hoe al deze bouwstenen stuk voor stuk noodzakelijk zijn voor het oproepen van een bepaalde gemoedstoestand. Blijkbaar had ik even een klein opstapje, een klein duwtje in de rug nodig om Omnio te kunnen waarderen.
Op dit tweede album horen we een mix van doom metal, gothic metal, klassieke en progressieve muziek en het is echt prachtig hoe al deze stijlen zich met elkaar verweven. Het is duidelijk dat de band precies weet wat ze doet, dat ze ook alle kwaliteiten bezit om zo’n ambitieus geluid te laten werken. Ik moet nog wel eens denken aan Celtic Frosts Into the Pandemonium (1987) dat minstens zo ambitieus was, maar uiteindelijk uitdraaide op een mislukt experiment, omdat de band nu eenmaal niet de muzikale vaardigheden bezat om op een adequate manier vorm te geven aan die ambitie (dat is niet alleen mijn persoonlijke mening, maar ook die van de frontman). Omnio is wat dat betreft een uithangbord voor hoe het wel moet.
Alles
De teksten vind ik eigenlijk in dit geval van ondergeschikt belang aan de muzikale prestatie die men hier levert, maar ik vind het wel leuk om te vermelden dat de teksten vrij introspectief zijn en dat ze gaan over geboorte, leven en dood. Wat dat betreft slaat de albumtitel de spijker op de kop, want het Latijnse woord voor ‘alles’ is vrij toepasselijk voor een album dat over alles gaat wat er in een mensenleven toe doet en dat ook qua composities eng dicht in de buurt komt van iets dat alles weet te omvatten.
Ik kan niet anders zeggen dan dat ik de afgelopen weken – na een wat moeizame kennismaking – uiteindelijk met enorm veel plezier naar Omnio heb geluisterd. Het is misschien niet zo dat de muziek mij enorm raakt, dat doet HEart of the Ages wel, maar ik luister er wel met enorm veel ontzag naar en ik ben er voorlopig ook nog niet klaar mee, want ik merk nog bij iedere luisterbeurt dat me nieuwe dingen opvallen en dat ik bepaalde passages nog mooier vind dan ervoor. Er zit dus zeker nog wel ruimte in voor een hogere waardering, maar dat ligt denk ik vooral aan het feit of ik er uiteindelijk ook echt een emotionele klik mee zal krijgen of dat het blijft bij een diep ontzag (waar op zich ook helemaal niks mis mee is!).
De tijd kan alleen uitwijzen of dat gaat gebeuren, maar ik ben dankbaar dat ik door deze tip kennis heb mogen maken met een krankzinnig goed black metalalbum (en ook de opvolger van Omnio is zeker het beluisteren waard!) en dat het kwartje heeft mogen vallen en ik mag concluderen dat ik proghater af ben. Wat een verlossing!