Krautrockmonument
Krautrock: het is een genre dat me enorm aanspreekt, maar waarbinnen nog heel veel valt te ontdekken voor me. Ik ken wel wat Can, wat Popol Vuh, wat Tangerine Dream en dit Neu!, maar er vallen nog heel wat bands en discografieën uit te pluizen. Wat ik ken vind ik in ieder geval allemaal vrij fantastisch. Ik dacht dat met mijn ontdekkingsreis door de jaren zestig en zeventig de krautrockklassiekers allemaal wel aan bod zouden komen, maar eer ik in het einde van de jaren zestig ben beland ben ik waarschijnlijk al met pensioen, en zo lang kan en wil ik eigenlijk niet wachten. Voornemen: vanaf nu iedere maand een krautrockalbum ontdekken.
Eigenlijk is het best verwonderlijk hoe in één land opeens heel veel bands allemaal dezelfde rare soort muziek gingen maken en zo een heel nieuwe stijl ontstond. Ik heb begrepen dat het genre ontstond rond de protesten van 1968, toen Duitse studenten op zoek waren naar een nieuwe soort muziek die absoluut anders moest zijn dan Amerikaanse en traditionele Duitse muziek (want W.O. II en zo). De bands die opgericht werden in deze tijd hadden niet kunnen vermoeden hoe invloedrijk hun muziek zou worden. Ambient, techno, post-punk, postrock, ze zijn allemaal schatplichtig aan die Duitse club krautrockers. Het genre brengt psychedelische rock, experimentele rock en elektronica samen en doet dat op zo’n manier dat er een heel herkenbare sound ontstaat, ook al pakt iedere band het weer net ietsjes anders aan.
Japanse banjo
Neu! werd opgericht door twee ex-leden van Kraftwerk (Michael Rother en Klaus Dinger) en het gerucht gaat dat de opnamesessies voor dit eerste album totaal niet wilden vlotten, totdat één van de twee zijn Japanse banjo tevoorschijn haalde. Die vormde de basis voor het nummer ‘Negativland’, het eerste van de zes nummers die ze op zouden nemen. Op dit nummer liet Dinger ook voor het eerst zijn karakteristieke drumspel horen. Het gaat hier om een 4/4 beat die die voor het grootste deel onveranderd doorgaat.
Zo’n beat horen we ook op ‘Hallogallo’, de opener van het album. En het zijn juist die repetitieve drums die ervoor zorgen dat ‘Hallogallo’ en ‘Negativland’ over het algemeen toch wel gezien worden als de beste nummers van het album. De beat stuwt de nummers voort, geeft de composities een heerlijke energie mee en zorgt er ook voor dat deze twee nummers, toch wel in tegenstelling tot de rest, vrij toegankelijk zijn.
Experimenteerdrift
Lang voordat ik dit album in zijn geheel hoorde, had ik al tientallen keren naar ‘Negativland’ geluisterd. Die monotone beat aan de ene kant en de waanzin die we verder horen (onherkenbare Japanse banjo’s!) vormen zo’n ontzettend fijn evenwicht. En hoe dan na een korte pauze het nummer een versnelling hoger schakelt, om dan weer terug te schakelen, en dan weer op te schakelen, het geeft heel veel voldoening op de één of andere manier. Het nummer zet je telkens op het verkeerde been. Is dit nu ‘hella catchy’ of de uitkomst van de enorme experimenteerdrift van twee waanzinnigen? Het is een beetje van beide, en dat precies wat ik hier nu zo goed aan vind.
Die twee uitersten, de afwisseling tussen aanstekelijkheid en experiment, kenmerken eigenlijk het hele album. ‘Hallogallo’ en ‘Negativland’ zijn duidelijk de aanstekelijke nummers, de rest is toch wat moeilijker behapbaar. Een structuur op de andere tracks lijkt te ontbreken, ogenschijnlijke willekeurigheid (welk instrument zullen we nu eens pakken?, eens kijken wat er gebeurt als ik dit knopje in druk) wordt tot kunst verheven. Ik zal de eerste zijn om te beamen dat die overige vier nummers flink raar zijn, maar ik vind ze in de context van het album heel boeiend en ik hoor er ook veel humor in terug.
Vrolijk
Ik moet altijd een beetje lachen om Neu!. Rother en Dinger lijken zichzelf niet enorm serieus te nemen, hebben enorme schijt aan alle conventies en dit debuut lijkt dan ook het resultaat te zijn van enkele opnamesessies waarbij de twee heren precies deden waar ze zin in hadden, zonder enige leidraad, zonder enige sturing. Die (positieve) energie straalt in alles van deze plaat af, en dat is waarom ik het zo’n achterlijk heerlijk album vind. De drang om iets nieuws te creëren is alomtegenwoordig en ik word er enorm vrolijk van. Naast ‘Hallogallo’ en ‘Negativland’ is het slotnummer ‘Lieber Honig’ voor mij het hoogtepunt. Hardop lachen, iedere keer weer.
Toen dit album uitkwam, wist het maar weinig potten te breken. Alleen in West-Duitsland deed het album het goed. Nu, vijftig jaar later, wordt het album overal als een krautrockmonument beschouwd en het klinkt nog steeds ontzettend modern. Ja, onze oosterburen konden er in die tijd wat van. Ik kan niet wachten om dieper het genre in te duiken, het lijkt echt een periode te zijn geweest die overstroomde van creativiteit en vernieuwingsdrang. Als Neu! exemplarisch is voor het genre ga ik nog heel veel nieuwe favorieten ontdekken.