Met Nieuwe Oren
Entertainment! hoorde ik toen ik nog niet zo lang studeerde voor het eerst naar aanleiding van een gebrande cd van een studiegenoot. Op die cd stonden ‘5:45’ en ‘Damaged Goods’, nummers die me direct aanspraken en al snel een plekje verworven in mijn afspeellijst vol favorieten. De rest van het album bleek ook hartstikke tof, maar ik greep in de jaren erna, tot aan een paar weken geleden eigenlijk, nog altijd terug naar die twee losse nummers. Totdat ik, een beetje per toeval, de LP tegenkwam en kocht. Ik luisterde het album voor het eerst in heel lange tijd van begin tot eind en het was alsof ik de plaat met nieuwe oren hoorde.
Het begint eigenlijk al met de hoes die ik na al die jaren zo in het groot zag dat ik ook daadwerkelijk kon zien wat erop stond. We zien drie plaatjes van een Indiaan en een cowboy die elkaar de hand geven. Bij het eerste plaatje staat: “The Indian smiles, he thinks that the cowboy is his friend.” Bij het tweede plaatje staat: “The cowboy smiles, he is glad the Indian is fooled.” Bij het derde plaatje staat: “Now he can exploit him.”
Engagement
Toen ik dit zag ging er eigenlijk pas een lampje branden wat betreft het engagement op dit album. Dit soort maatschappelijke betrokkenheid zien we ook op de afbeeldingen en teksten op de achterkant van de hoes en de sleeve. Een blik werpend op de teksten kwam ik erachter dat het merendeel daarvan ook een vorm van maatschappijkritiek is. Deze band is tegen oorlog (edgy, hoor!), tegen de onrealistische dromen die ons ingeprent worden door overheden die ons onder de duim houden en tijdschriften die alleen maar uit zijn op eigen gewin (hoor je ook nooit, hè) en tegen het ongeluk en de vervreemding waar we door allerlei externe factoren (de consumptiemaatschappij, natuurlijk!) in verstrikt raken.
Ik doe er nu een beetje lacherig over, maar de vondst dat dit eigenlijk een heel geëngageerd album is, draagt zeker wel bij aan de algehele beleving van de plaat. Het past namelijk heel erg goed bij de kille sound die Gang of Four hier laat horen. We horen een Jon King en Andy Gill die allebei zingen alsof alle ellende in de wereld ze compleet lethargisch heeft gemaakt, we horen ijskoude, afgemeten drums die bijna machinaal aan doen en we horen een gitaar die geen noot te veel speelt, die soms snerpend is, die soms hortend en stotend de nummers aankleedt en die misschien wel het beste van alles wat we op dit album horen de boosheid en onvrede van de muzikanten symboliseert.
Groove
Het meest in het oog springende instrument is echter de basgitaar van Dave Allen die ongekend funky klinkt en een heel mooi contrast vormt met de rest van de muzikale omlijsting op Entertainment! De loopjes van Allen zijn echt onweerstaanbaar. De basgitaar is vaak het instrument dat een beetje wegvalt tegen de rest, maar in dit geval kun je er echt niet omheen. Het is deze basgitaar die alle elementen samenbrengt en ervoor zorgt dat deze kille, stijve, boze muziek een enorme groove krijgt waar je af en toe zelfs nog wel eens een dansje op zou kunnen wagen (Ian Curtis stijl wel).
Entertainment! is een album met een enorme punk-attitude, maar die muzikaal toch wel naar nieuwe wegen zoekt om interessant te blijven (de echte, pure punk werd toch ook al wel snel doodsaai toch?), alhoewel het ook niet helemaal losgezongen is van de punk. Typische post-punk dus, en met recht een grote klassieker binnen dit genre. Luister naar al die gitaarbandjes uit de jaren ’00 en het is duidelijk hoe invloedrijk dit album is geweest.
Tijdsdocument
Alles, de teksten, het artwork, de muziek, grijpt heel mooi in elkaar en de losse componenten versterken elkaar enorm. Was dit album tijdens mijn studie gewoon een leuk album vol catchy liedjes om te draaien voordat je naar je maandelijkse jaren ’80 feest ging, sinds een aantal weken is dit een album geworden met een grote zeggingskracht. Ik kan zelf niet zoveel met de boodschap die ze uitdragen, maar ze zetten wel een groots tijdsdocument neer, zeg. Dit album is op alle vlakken een product van zijn tijd, maar wel eentje die qua sound en sfeerzetting toch niet heel veel concurrentie kent. Met recht een klassieker en ik ben blij dat-ie bij mij nu ook echt binnengekomen is, na al die jaren.
