In mijn boek over black metal is ook een hoofdstuk gewijd aan Mercyful Fate. Wat muziek betreft is dit misschien een beetje een vreemde eend in de bijt, omdat de heavy metal van de Deense band niet zo enorm veel overeenkomsten heeft met zowel de eerste golf als tweede golf aan black metal. Toch zag bijvoorbeeld Euronymous van Mayhem deze band als echte black metal. De gitarist van Mayhem – één van de belangrijkste black metal bands – categoriseerde bands vooral aan de hand van de inhoud van de teksten. Alles wat uitgesproken satanisch en evil was, kreeg van hem het label black metal.
En satanisch, dat was de frontman van Mercyful Fate zeker. King Diamond had zelfs de eer om door Anton LaVey – oprichter van The Church of Satan – uitgenodigd te worden om naar San Francisco te komen. King Diamond was (is?) een aanhanger en groot bewonderaar van het satanisme van LaVey, maar er is wel een discrepantie tussen het satanisme wat Diamond zelf aanhing en het satanisme waar hij in zijn teksten over zingt. Het satanisme van LaVey is vooral anti-theïstisch, terwijl de teksten van Mercyful Fate bol staan van de verwijzingen naar het aanbidden van een meer traditionele, theïstische Satansfiguur.
Duivels
Hoe het ook zij, Mercyful Fate moet – zeker voor zijn tijd – met alle expliciete Satansaanbidding en de manier van zingen door Diamond, als verschrikkelijk duivels zijn overgekomen bij de gemiddelde luisteraar. Diamond maakt veelvuldig gebruik van zijn kopstem en in combinatie met de niets ontziende gitaarriffs moet het in die tijd wel geklonken hebben alsof Satan zelf achter de knoppen zat bij het opnemen van Melissa, het debuutalbum van de band.
Het zal ook niet meegeholpen hebben dat King Diamond met eerdere bands al een reputatie had opgebouwd door ingewanden van varkens over het publiek heen te gooien, zelfgemaakte bommen af te laten gaan op het podium en een microfoon te gebruiken waar menselijke beenderen aan vast zaten. Ook schminkte hij zijn gezicht en hij was niet de eerste die dit deed, maar het heeft ongetwijfeld invloed gehad op het gebruik van corpse paint tijdens de tweede golf black metal.
Belachelijk
Mercyful Fate lijkt – als je Melissa hoort – goed naar Judas Priest (dat herinnert me eraan dat ik die band zeker ook nog moet bespreken tijdens deze metal ontdekkingsreis) geluisterd te hebben. Diamonds zang, en vooral het gebruik van zijn kopstem, moet toch wel geïnspireerd zijn door het zingen van Rob Halford. Bovendien hoor ik best wat overeenkomsten in de woest aandoende gitaarriffs, al trekt Mercyful Fate de evilness nog net wat verder door.
Ik moet eerlijk bekennen dat ik de muziek op Melissa echt ronduit belachelijk vond toen ik het voor het eerst hoorde. Toen omschreef ik het als ‘disney-metal’. Ik ben nu eenmaal veel kwaadaardigere muziek gewend. Als je dan naar die vroege bands luistert klinkt het allemaal best lachwekkend. Maar toch, ik merkte dat er toch een bepaalde aantrekkingskracht stak in het duivelse dat hier toch echt wel oprecht klinkt, het enorm aanstekelijke gitaarwerk en de bevreemdende zang van Diamond. Het heeft blijkbaar even tijd nodig om gewend te raken aan dit geluid, maar ik heb inmiddels toch wel echt warme gevoelens voor deze muziek.
Stevig
Na Melissa kwam Don’t Break the Oath (1984) en daar moest ik gek genoeg eigenlijk opnieuw weer aan wennen. Hij is misschien nog wat steviger dan Melissa (af en toe hoor ik zelfs wat thrashy elementen), voor mijn gevoel gebruikt Diamond hier nog veel meer zijn kopstem (vooral dat stootte me in het begin af) en alle aspecten van het debuut worden nog verder doorgevoerd om een nog helser geheel te fabriceren. Na de eerste luisterbeurt kon ik er helemaal niks mee, maar ook hier ben ik inmiddels overtuigd geraakt van de duivelse krachten die dit album uitstraalt.
Ik vind het moeilijk kiezen tussen deze twee albums. Don’t Break the Oath is misschien over de gehele linie wat sterker, vooral de langere nummers voelen hier meer als één geheel aan in plaats van een bijeenraapsel van losse ideeën, maar Melissa heeft wat meer pakkende nummers die zich al snel in mijn geheugen nestelden. Bovendien vind ik het falsetto gebruik van Diamond toch wat gedoseerder en fijner op Melissa. Vandaar dat ik het debuut op dit moment nog net iets hoger inschat.
Indruk
Een wonderlijke ervaring in ieder geval, het ontdekken van deze band. Het heeft me alleszins geleerd dat met een open blik en enige achtergrondkennis ook binnen de heavy metal – een genre dat ik toch altijd een beetje weggezet heb als kinderachtig – albums bestaan waar ik binding mee kan hebben. Dit is één van die vroegere metalbands waarbij ik me goed kan voorstellen hoeveel indruk dit gemaakt moet hebben destijds.