Pianist Cecil Taylor was samen met Ornette Coleman en John Coltrane belangrijk voor het ontstaan van free-jazz en avant-garde jazz. Op The World of Cecil Taylor horen we iemand die het experiment niet schuwt, maar die toch ook altijd gecontroleerd blijft klinken. Bovendien zorgt een flinke dosis frivoliteit ervoor dat de boel nooit echt ondoordringbaar wordt.
Het is niet verbazingwekkend dat delen van dit album klinken alsof Cecil Taylor de touwtjes flink in handen blijft houden. Alle free jazz is avant-garde jazz, maar niet alle avant-garde jazz is free jazz. Bij avant-garde jazz wordt in sommige gevallen toch wel gebruik gemaakt van vooraf bedachte structuren. Free jazz daarentegen is het genre van de ongebreidelde potentie, waar vooraf niks vaststaat en alles nog kan gebeuren. Het moment geeft in hoe free jazz vorm krijgt. Enkele van deze nummers zijn geïmproviseerd en in één opname op band gezet, maar voor openingsnummer ‘Air’ waren maar liefst 29 takes nodig voordat Taylor tevreden was.
Kleur bekennen
Naast Taylor op piano horen we Buell Neidlinger op bas, Dennis Charles op drums en Archie Shepp op tenorsaxofoon. Die laatste speelt enkel op ‘Air’ en afsluiter ‘Lazy Afternoon’ mee. Je ziet dat de songtitels eigenlijk al wel kleur bekennen: ja, Taylor is op zoek naar de grenzen van zijn instrument, maar toch wordt de luisteraar heel wat ademruimte geboden en is The World of Cecil Taylor lang niet zo hermetisch als andere muziek uit het genre.
Ik houd van alle vier de seizoenen, maar op de een of andere manier is de zomer het enige seizoen waarin ik altijd – ieder jaar weer – verslingerd raak aan een stapeltje albums dat voor mij vanaf dan en voor altijd verbonden blijft aan een specifieke zomer. Dit jaar zijn dat Démarrage van David Douglas & Applescal, Les Chants de l’Aurore van Alcest, See Mi Yah van Rhythm & Sound (ga ik zeker nog bespreken), Ammnesia van Mr. Fingers (ga ik zeker ook nog bespreken) en dit album van Cecil Taylor.
Vakantiegevoel
Deze zomer staat voor mij in het teken van werken en toch al weken met een vakantiegevoel rondlopen. Voor mij past de muziek op dit album daar perfect bij. Er staan nummers op dit album, ‘Port of Call’ vooroplopend, die uitstekend passen bij het feit dat ik met van alles druk ben. Met het maaien, zagen, hakken, sjouwen op werk, met sporten, flink opruimen en spullen uitzoeken, met iedere dag bezig zijn met mijn websites.
En er zijn nummers, zoals ‘This Nearly Was Mine’ en ‘Lazy Afternoon’ die perfect beantwoorden aan dat ultieme lome vakantiegevoel dat ik dus al weken ervaar, terwijl ik eigenlijk toch best druk ben. Op vrije momenten luieren op mijn balkon met een luisterboekje over de koptelefoon, lekker in mijn hobbykamer in mijn luie stoel lezen, bankhangend op televisie kijken naar mensen die zich in het zweet werken voor een medaille, en in mijn luie zetel, met de ogen dicht luisteren naar The World of Cecil Taylor.
Aandacht
Met de ogen dicht inderdaad, want dit album leent zich ervoor om met de volle aandacht bij te blijven. De subtiele overgangen – ik vind bijvoorbeeld het moment dat Archie Shepp op het laatste nummer opeens heel zachtjes gaat spelen echt prachtig – de virtuositeit van Taylor zelf, dit is echt een geweldig album om in concentratie te beluisteren.
Ik weet dat veel van dit soort gewaagdere jazz veel mensen op de zenuwen werkt. Tot die mensen behoorde ik ook ooit, en ik wil zeker wel toegeven dat er inderdaad heel veel jazz is die de grenzen van het luisterbare opzoekt en eroverheen gaat, maar The World of Cecil Taylor hoort voor mij absoluut niet bij het soort jazz dat je dicht bij een zenuwinzinking brengt (maar misschien ben ik ook gewoon wat meer gewend dan een aantal jaar geleden).
Ontspannend
Je zou het niet zeggen, afgaande op het wat bijzondere begin van dit album, maar ik vind dit album juist heel erg ontspannend. Het is misschien gewaagd, maar ontspoort nergens. Op sommige momenten wordt de snelheid en gekte wat opgevoerd, maar het blijft beheerst. Echt spannende en niet fijn in het gehoor liggende stukken zijn er nauwelijks, ik hoor vooral heel veel speelplezier, een aantrekkelijke zelfzekerheid en een heleboel luchtigheid.
Dit is moeilijk klinkende jazz maar laten we er alsteblieft niet al te moeilijk over doen. Gewoon lekker luisteren en genieten, dat is mijn devies, en het zou zomaar ook jouw ultieme zomersoundtrack kunnen worden. Ik word er alleszins enorm vrolijk van en heb deze zomer al heel wat uurtjes in het gezelschap van The World of Cecil Taylor doorgebracht.