Nu ik reeds enkele maanden bezig ben met op regelmatige basis naar metal te luisteren, zal ik even de balans tot nu toe opmaken. Ik kan concluderen dat black metal (vanaf de tweede golf) iets heeft (het extreme, het foute, het krakkemikkige?) wat me vaak bij de eerste noten al direct aanspreekt, dat thrash metal voor mij vaak niet meer is dan lomp, hersenloos gebeuk en dat ik voor death metal wat meer moeite moet doen, maar dat daar zeer zeker ook bands tussen zitten waar ik heel veel mee kan. Er zijn natuurlijk nog veel meer subgenres, maar daar heb ik nog niet al te veel van gehoord en die komen hopelijk de komende maanden nog wat meer aan bod.
Van death metal wist ik misschien nog het minst toen ik aan deze missie begon. Tot enkele weken geleden had ik dan ook nog nooit een heel album van de Amerikaanse death metal pioniers Death gehoord. Echt wel iets om me een beetje voor te schamen, want waar Possessed het begin van death metal betekende, maakte Death het genre volwassen. Vele bands zouden volgen die op het geluid van Death voort zouden borduren.
Compact
Voordat ik een flinke duik nam in het oeuvre van deze band, wist ik eigenlijk alleen dat zanger en gitarist Chuck Schuldiner op jonge leeftijd overleed aan een hersentumor. Vandaar ook dat het oeuvre van Death redelijk compact is: zeven albums met stemgemiddelden die ontzag inboezemen. En het leuke is dat wanneer je hun discografie op chronologische volgorde doorploegt, je direct hoort wat voor mooie ontwikkeling de death metal heeft doorgemaakt.
Zo klinkt debuut Scream Bloody Gore (1987) als een band die de weg voortzet die Possessed twee jaar daarvoor insloeg. Veel thrash metal invloeden, dus het is snel en hard en lomp, maar er zitten ook veel tempowisselingen en technische uitspattingen in die het spannend houden. Vocaal is het weer wat zwaarder en dieper dan we hiervoor gewend waren, tekstueel lijken de jongens veel te veel horrorfilms te hebben gezien. Gore, gore en nog eens gore, ik houd ervan dus ik klaag niet, maar je hoort wel dat dit duidelijk door een stel tieners gemaakt is.
De grote zaken des levens
Maar kleine jongens worden groot, en hoewel het geluid op hun eerste drie albums slechts kleine veranderingen doormaakt, ontwikkelen de songteksten zich vooral op het derde album Spiritual Healing (1990) in een interessante richting. De fascinatie voor misvormingen en dergelijke is nog altijd daar, maar het is nu verpakt in een omhulsel van venijnige maatschappijkritiek. Het geeft een indicatie van het feit dat Schuldiner en zijn bandmaten langzaamaan meer geïnteresseerd begonnen te raken in de grote zaken des levens.
Toen ik na die eerste drie albums voor het eerst Human (1991) hoorde, was ik overrompeld. Die eerste drie albums vond ik al erg goed, maar dit was van een andere wereld. Eerst springt vooral het geluid in het oor, en hoewel dit album slechts een jaar na Spiritual Healing uitkwam, zijn wat sound betreft echt revolutionaire stappen gezet. We hebben vanaf nu niet meer te maken met Death als ‘gewone’ death metalband, maar met een band die zijn eerste stapjes in de wereld van de technical death metal zet. Of ze de allereersten waren weet ik niet, maar naar wat ik heb begrepen kan dit album in ieder geval beschouwd worden als zeer invloedrijk voor de ontwikkeling van dit subsubgenre.
Oerkracht
Wat mij vooral telkens weer opvalt zijn de drums, die op dit album bespeeld worden door Sean Reinert. De snelheid waarmee hij de double bass bespeelt (ik weet niet helemaal hoe je in het Nederlands over deze techniek spreekt), doet dit hele album trillen op zijn grondvesten. Die drums dreunen gigantisch door en het is prachtig en ongekend. Ik heb denk ik nog niet eerder de drums als zo’n diepe, intense oerkracht gehoord, zeker niet op albums uit deze tijd (of misschien komt het gewoon door een uitstekende remaster, dat kan natuurlijk ook).
Maar eigenlijk is het bespelen van ieder instrument (inclusief vocalen) een enorme krachttoer. Ik kan me zo voorstellen dat je bekaf bent als je dit album eens integraal hebt gespeeld, niet alleen fysiek – het tempo ligt natuurlijk zeker niet laag – maar ook mentaal, omdat je enorm bij de les moet zijn met alle technische begaafdheid die nodig is om dit te spelen. Het is wat dat betreft misschien ook niet verwonderlijk dat Human slechts 33 minuten duurt. Het leent zich daarom wel perfect voor het vaker achter elkaar afspelen. Ik kan in ieder geval geen genoeg krijgen van dit spierballenvertoon.
Existentiële ontdekkingstocht
En dan heb ik het nog niet eens over de teksten gehad. De maatschappijkritiek schijnt in sommige nummers nog door, maar ze krijgen hier nog veel meer een filosofische en introspectieve richting. Schuldiner lijkt op dit album vooral gefascineerd door waarheid en leugen met betrekking tot het mens-zijn en de manier waarop we het voor onszelf en voor andere mensen af en toe zo ongelooflijk moeilijk maken. Spielerei – dat toch voor veel metal een wezenlijk onderdeel lijkt te zijn, op wat voor manier ook – lijkt plaatsgemaakt te hebben voor een oprechte, existentiële ontdekkingstocht naar wat het betekent om mens te zijn.
Ik werd in eerste instantie volledig gegrepen door de onbegrensde muzikaliteit die hier tentoongespreid wordt, maar in combinatie met de teksten voelt dit al helemaal aan als een volledig uniek monument. Toegegeven, ik heb nog niet zoveel vergelijkingsmateriaal als het gaat om metalbands uit die tijd, maar ik word op de één of andere manier echt geraakt door de oprechtheid, diepgang en de creativiteit die van dit album af spatten. Het voelt zo nieuw, zo anders en als ik nu bijvoorbeeld naar Blood Incantation’s Hidden History of the Human Race (2019) luister – toch één van mijn favoriete death metal albums van de afgelopen jaren – begrijp ik pas hoezeer deze band qua thematiek aanleunt tegen dat wat Death dertig jaar geleden al deed.
Favoriete metalbands
Je zou kunnen zeggen dat Death op de albums hierna voortbouwt op het fundament dat ze met Human legde. Ook deze albums vind ik allemaal goed, en Individual Thought Patterns (1993) en Symbolic (1995) zouden hier ook nog kunnen uitgroeien tot persoonlijke favorieten met monsterscores, maar die albums zou ik nog wat beter moeten leren kennen. Het feit wil dat ik momenteel zo gegrepen ben door Human dat er nog geen ruimte is voor het doorgronden van die andere mogelijke meesterwerken.
Zo heb ik met Death een band ontdekt die zich direct tussen mijn favoriete metalbands nestelt. Ik geef geen van de zeven albums een score van minder dan vier sterren, en dat is tot nu toe nog niet voorgekomen. Ik ben benieuwd hoe mijn liefde voor deze albums zich verder gaat ontwikkelen. Op dit moment vind ik zowel hun jeugdige, onbezonnen werk als hun volwassen, doordachte werk heel erg goed.
Filosofie en spiritualiteit
Tot slot: die spielerei waar ik het eerder over had, dat is één van de redenen dat metal me aantrekt en één van de redenen waarom ik meer wilde leren over alle metalen stromingen. Er zit iets kolderieks in zo evil mogelijk willen zijn, zo hard mogelijk willen spelen, zo veel mogelijk willen provoceren. Op deze reis ontdek ik echter dat er achter dat masker van eeuwige provocatie ook veel plek is voor filosofie en spiritualiteit. Dat had ik helemaal niet zo verwacht, maar om die grote persoonlijke interesses hier zo regelmatig terug te vinden (misschien wel meer dan in andere genres?) doet mij enorm veel deugd en sterkt mij in het idee dat ik nog lang niet klaar ben met deze tocht door de diepste krochten van de hel.