Het is pas een paar jaar geleden dat ik Substrata (1997) van Biosphere ontdekte. Een beetje laat, zeker omdat het album al jaren op mijn radar stond en ik al vermoedde dat het echt iets voor mij zou zijn. Het album bleek nóg beter dan verwacht, het werd een van mijn mooiste ontdekkingen ooit en inmiddels prijkt het album in mijn all-time-top10 (op plek 3 om precies te zijn).
Sinds de ontdekking van Substrata ben ik me rustig door het oeuvre van de Noor aan het heen luisteren en het is bewonderenswaardig hoe hij zich probeert te blijven vernieuwen. Hij maakt vooral ambient, maar valt het genre steeds weer opnieuw vanuit een andere invalshoek aan. Soms gebruikt hij field recordings, andere keren laat hij zich weer inspireren door klassieke muziek; soms is het heel minimalistisch, andere keren brengt hij een wat voller geluid. En toch is het altijd heel herkenbaar als Biosphere. Toegegeven, niet iedere poging is memorabel, maar er zitten toch echt wel enkele meesterwerken tussen en nog een heel pak erg goede albums.
Diepte
Geir Jenssen, de man achter Biosphere, is nog steeds productief en ik volg inmiddels zijn nieuwe releases op de voet. Naar zijn nieuwste, Shortwave Memories, luisterde ik al een tijdje en gisteren heb ik dan mijn eerste Biosphere-release op plaat gekocht (hopelijk volgen er meer, vooral Substrata lijkt me fantastisch om te hebben op LP). Het is wel even een wereldje van verschil, dit album via Spotify horen of op vinyl. De vinyluitgave bezit een enorme diepte en dynamiek, waardoor alle details veel beter hoorbaar zijn.
Voor dit nieuwe album keert Jenssen terug naar het geluid waar hij mee begon en bekend mee werd, namelijk gelaagde elektronica die flirt met techno. Hij liet zich voor Shortwave Memories inspireren door post-punk producers als Marin Hannett (producer voor onder meer Joy Division en oprichter van Factory Records) en Daniel Miller (oprichter van Mute Records). Jenssens laatste albums bestonden vooral uit samples en werden gemaakt op de computer, voor deze nieuwste maakte hij gebruik van (analoge) instrumenten uit het post-punktijdperk (eind jaren zeventig, begin jaren tachtig). Deze instrumenten hadden nog nauwelijks presets en ruimte om geluiden op te slaan, dus alles wat je op dit album hoort is vanaf de grond af aan opgebouwd.
Meester
Die post-punk-echo’s hoor ik eerlijk gezegd niet heel erg terug, dit album is bovenal typisch Biosphere. Luister bijvoorbeeld naar het titelnummer en je weet meteen dat dit van de hand van Geir Jenssen komt. Een onheilspellende, kille beat, een langgerekte soundscape op de achtergrond en daar allerlei extra texturen en lagen elektronica aan toegevoegd die het geheel heel veel diepte geven. Sommige mensen hebben de neiging ambient te omschrijven als ‘saai’, maar die mensen hebben Biosphere nog niet gehoord. In deze muziek valt zo ontzettend veel te ontdekken dat het bijna onmogelijk is om uitgekeken te raken op de composities.
Ook qua sfeerzetting blijft Biosphere toch wel een meester. De sfeer die hij op dit album weet neer te zetten doet ook denken aan die vroegere werken. Door de ritmes straalt er zekere koelte af van de nummers, maar de warme onderlagen brengen de liedjes steeds weer in evenwicht. Het resultaat is een geluid dat tijdens een hete zomer een enorm verkwikkend effect heeft, maar waar je je in de koude wintermaanden aan kunt opwarmen. Ik kan zo snel geen enkele andere muziek noemen die ook die unieke kwaliteit bezit.
Fangirl
Ik ben tegenwoordig een enorme Biosphere-fangirl, dus misschien moet je mijn mening niet helemaal serieus nemen, maar Shortwave Memories is gewoon weer een ijzersterk album, en ongetwijfeld de beste van de laatste paar Biosphere-releases. Het feit dat op het vinyl de details nog zoveel beter tot uitdrukking komen, heeft er voor gezorgd dat dit album een grote sprong maakt in mijn voorlopige jaarlijst. En nu de laatste tonen van het geweldige slotnummer wegsterven realiseer ik me dat ik ‘m vandaag nóg beter vind dan gisteren. Waar eindigt deze adoratie?